TÜRKLÜĞÜN SÖNMEYEN YILDIZI AYAZ İSHAKİ
Turan Kültür Merkezi Süleymaniye Kürsüsü faaliyetlerimize, 11 Mart 2023 Cumartesi günü 14.00’te, İstanbul Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Konferans Salonunda, Dr. Liaisan Şahin’in verdiği “Türklüğün Sönmeyen Yıldızı Ayaz İshaki” başlıklı konferansımızla devam ettik.
Konferansın açılışında söz alan Azatlık Tatar Gençler Birliği Başkanı Nail Nabiullun, vakfımızın Türk Dünyası’yla ilgili çalışmalarından son derece memnun olduklarını, kendi faaliyetlerinin yürütülmesinde de TDAV’dan büyük destek gördüklerini ve bunu çok önemsediklerini söyledi. Bu bağlamda ömrünü Türk Dünyası’nın birliği, kardeşliği, çağdaşlığı yolunda özveriyle çalışarak harcayan Ayaz İshaki’yle ilgili bu konferansı düzenleyen vakfımıza ve konuşmacı Dr. Leysen Şahin’e teşekkürlerini sundu.
Dr. Leysen Şahin, konferansında Ayaz İshaki’yi doğduğu İdil-Ural bölgesinin Rus Çarlığı egemenliğinde yaşadığı Ceditçilik hareketi, 1905 Devrimi, Birinci Dünya Savaşı, Ekim1917 Bolşevik Devrimi süreçlerinde Tatarlar başta olmak üzere bölgedeki Türk halklarında siyasi ve kültürel olarak çok büyük hareketlenmelerin olduğu süreç içindeki mücadelesiyle betimleyerek değerlendirdi.
1878’da Tataristan’ın Çistay kasabası Yevşirme köyünde dünyaya gelen Ayaz İshaki’nin anne ve baba tarafından birkaç kuşak imamlar soyuna bağlı olmasının ona daha çocukluk yaşlarından başlayarak eğitim alıp aydınlanma imkanı oluşturduğunu belirten Şahin, zeki ve yetenekli olan İshaki’nin bu sağlam temel üzerinde daha sonra Kazan’da Günboyu Medresesi eğitiminden geçtiğini, İstanbul’dan gelen yayınları, Gaspıralı’nın Tercüman gazetesini takip ettiğini ve yenilikçi ve çağdaşlaşmacı fikirlere sahip olan Kayyum Nasiri’den etkilendiğini söyledi. Bu bağlamda çağdaş eğitim almak amacıyla 1998’de Kazan’daki Tatar Öğretmen Okuluna girdiğini söyledi. Rusların bu okulu Rusça ağırlıklı eğitim vererek Ruslaştırma amaçlı kurduklarını belirten Şahin, bu okul bir taraftan İshaki’ye akılcılık ve çağdaşlık yolunu açarken, diğer taraftan onu aydınlanan akılla milli kimliğe sahip çıkma hususunda Rusların amaçlarının tam tersi bir amaca yönlendirdiğini söyledi.
Ayaz İshaki’nin çağdaşları İsmail Gaspıralı, Yusuf Akçura, Sadri Maksudi Arsal gibi Türkçülük fikrinin önde gelen adlarıyla yakın ilişkileri olduğunu ve aynı yolda yürüdüklerine de dikkat çeken Şahin, hiçbir zaman heyecanını kaybetmemesi, yakın vadede köklü çözümler pesinde olması, tartışmacı ve haşin bir mizaca olmasıyla İshaki’nin onlardan farklı bir bakış açısına sahip olduğunu söyledi.
Dr. Leysen Şahin, konferansının ilerleyen aşamalarında, ortaya koyduğu hikaye, roman ve fikir yazılarıyla, bilinçli bir Tatar aydını olmanın sorumluluğuyla başta İdil Ural Türkleri olmak üzere bütün Türk Dünyası’nın varlığı, dirliği, işbirliği ve bağımsızlığı yolunda Rusya-Tataristan, Osmanlı Türkiyesi, Fransa, Cumhuriyet Türkiyesi ve Polonya süreçlerinde yılmadan, usanmadan, bıkmadan kararlı adımlarla ömür tüketmiş önder Ayaz İshaki’yi, uğradığı takibatlar, sürgünler, tutuklanmalar; halkını aydınlatma, milli kimliğe sahip çıkma, Türklüğü uluslararası temsiller gibi birçok yönleriyle layıkıyla dinleyicilerine tanıttı.
Kategori: Genel, Süleymaniye Kürsümüz
