Hoca Ahmet Yesevi’nin Ahlâk Ve Eğitim Metodu
Turan Kültür Merkezi Süleymaniye Kürsüsü Konuşmalarımızı, 1 Aralık 2018 Cumartesi günü 14:00’te, Yıldız Teknik Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi İnsan ve Toplum Bilimleri Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Süleyman Doğan’ın verdiği “Hoca Ahmet Yesevi’nin Ahlâk ve Eğitim Metodu” başlıklı konferansımızla sürdürdük.
Süleyman Doğan, büyük Türk bilgesi Hoca Ahmed Yesevî’nin özellikle Divan-ı Hikmet adlı eserinden ve diğer mevcut yazılı kaynaklardan yola çıkarak örnekleriyle ahlak ve eğitim öğretisi ve metodunu ayrıntılı bir şekilde örnekleyerek ortaya koyduğu konuşmasında özet olarak şunları söyledi:
Hoca Ahmed Yesevî’nin insan eğitimi anlayışında önemli bir sorun, kişiler arası etkileşim ve toplumsal bütünleşme olayıdır. O, öğretici çalışmalarında; dinî motif ve değerler, bunlarla ilgili bilgiler, deyim, atasözü ve menkıbeler aracılığıyla toplumsal bilincin canlı tutulmasına katkıda bulunur. Hoca Ahmed Yesevî karmaşık ifadelerden, özellikle felsefî değerlendirmelerden uzak durmaya çaba göstermiştir. Günümüz pedagojisinde önemli yer tutan yakından uzağa, bilinenden bilinmeyene ve basitten karmaşığa ilkelerini o dönemde en güzel şekilde uygulamıştır.
Kaynakları incelediğimizde Ahmed Yesevî’nin kullandığı sohbet yoluyla insanları Allah yoluna güzellikle çağırmak, Allah’ı sevdirmek, müjdelemek; korkutmamak, nefret ettirmemek onun öğretisinin bir parçasıdır.
Yesevî dervişleriyle bütün Türk Dünyası’na yayılan hikmet tarzı en güzel meyvelerini “ilahî” adıyla Anadolu’da Yunus Emre ile vermiştir. Türk illerinin fethine baktığımız zaman, İslamiyet’in Türkler arasında yayılışı, tasavvuf ve birer halk kahramanı olan Alp-Erenler vasıtasıyla olmuştur. İslam tasavvufunun, insan-ı kâmil evliya anlayışı hiç de yabancı bir anlayış değildir.
Gerek Ahmed Yesevî’nin gerekse Yesevîliğin Türkler arasında bu derece sevilip tutulmasının sebebi, sade bir eğitimi ve yaşantıyı tebliğ etmesiydi. Ahmed Yesevî, daha çok şer’i ve ahlakî birtakım meseleleri nasihat verici bir şeklinde tebliğ ederek, uhrevî saadet için mutlaka onlara bağlı kalma lüzumunu anlatmaya çalışmıştır. Eserlerinde genel olarak ilahî aşk, Allah’ın birliği, sonsuz gücü ve kudreti, peygamber sevgisi, sünnete bağlılık, ibadete teşvik, kıyamet ve ahiret ahvali, zühd ve takva, insan sevgisi konuları işlenmiştir.
Konferansa katılan sonunda kısa söz alan Hoca Ahmed soyunun bugünkü temsilcisi Hikmetullah Yesevi de konuyla ilgili bazı hususların altını çizdi.
Konferans sonunda dinleyicilerden gelen Ahmet Yesevi’nin “tarikat”, “vahdet-i vücud” ve menkıbevi yönleriyle ilgili soruları da kısaca cevaplayan Süleyman Doğan, Yesevi’yi gerçekler ışığında yazdıklarıyla yeni kuşaklara aktarmanın, Türk milletinin geleceğine çok daha fazla ışık tutacağına inandığını belirterek sözlerini tamamladı.
Kategori: Süleymaniye Kürsümüz
