DOĞU AVRUPA’DA UNUTULMUŞ BİR HUN KAVMİ SEKELLER
Turan Kültür Merkezi Süleymaniye Kürsümüzde, 20 Nisan 2024 Cumartesi günü 14.00’te, İsmail Hakkı Işık, “Doğu Avrupa’da Unutulmuş Bir Hun Kavmi SEKELLER” başlıklı bir konferans verdi.
İ. Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü konferans salonunda gerçekleşen ve ilgiyle izlenen konferansında İsmail Hakkı Işık özet olarak şu hususlara değindi:
“Orta Avrupa’ da, menşei ve tarihi hakkında en az malumata sahip olduğumuz kavimlerden biri olan Sekeller, Erdel’in bilinen en eski sakinlerindendir. Atilla’nın ölümünden kısa bir süre sonra yıkılan batı Hun Devletinin parçalanmasıyla dağılan Hun kavimleri, muhtelif yerlerde varlıklarını devam ettirmeye muvaffak olmuşlardır.
Bu kavimler arasında Kuzey steplerinde yaşamaya başlayan Ogur kavimleri Avarlar’ın bölgeyi istilasıyla 550-552 tarihinde Avar hâkimiyetine girmişlerdir. Avarlar bu tarihten kısa bir süre sonra Volga nehrinden Tuna’nın kuzey sahillerine kadarki geniş araziyi kendi mıntıkaları haline getirmişlerdir.
Macarlar Orta Avrupaya geldiklerinde bu bölgede Eflak ve Boğdan civarına bünyelerinde bulunan Ogur kavimlerinden ve proto-Macar dil yapısına sahip bazı gurupları yerleştirdiler. Bu guruplar Avarlar’ın yıkılmasıyla Erdel’in korunaklı coğrafyasında varlıklarını devam ettirdi. Macarlar, 895 yılı itibariyle Karpatların fethine giriştiiklerinde Erdel’de Macar başbuğu Arpad’a biat etmeye gelen ve Macarca konuşan bir kavimle karşılaştılar. Bu kavim miladi VI. asırda Karadenizin kuzeyindeki sahada yaşarken Avar kudretine boyun eğerek onların bir parçası haline gelen ve Avarlar tarafından Erdel’e iskân ettirilen, eski Hun kavimlerinin bakiyeleri olan Ogurlardan başkası değildi.
Macar ulusunun kökeni gibi Sekeller’in kökeni de işte bu Ogur Türklerine dayanmaktadır. Macar kroniklerinde onlar için anlatılan “Hun prensi Csaba’nın kavmi” oldukları hususu hiç şüphesiz onların Ogur menşeli olduklarından ileri gelmektedir. Macarlar, kendilerinden gerek dini, gerekse örfi olarak hiçbir farkı bulunmayan bu kavmi ‘oturmuş-yerleşmiş’ anlamlarına karşılık gelen Macarca ‘Szeke’ ile isimlendirmişlerdir. Sonraları, Macarlarla bu ahali arasında ayırdedici bir farkındalık belirtmesi amacıyla bu ismin sıklıkla kullanılması, bunu tüm ulusça yaygınlaşan bir kavim adına dönüştürmüştür. Artık bu kavim dahi kendilerini Szekely olarak tanımlıyordu. Böylece Erdel’in o zamanki sakinleri olup Avar çağından kalan Ogur bakiyeleri, kendi içlerinde ve Macarlar arasında Szekely olarak anılmaya başlamış oldu.
Eski Runik yazıyı kullanan Sekeller, Macarlarla aynı dili konuşup benzer kültür özellikleri taşıyan bir yapıya sahiptirler. Yurt kurma çağında her Macar kabilesi gibi Macar ordusunda görev alan Sekeller, Peçeneklerle birlikte yıllarca Macar ordusunun hafif süvari kolunu teşkil etmişlerdir. Daha sonraki dönemlerde ise Macar ordusunun muhtelif kısımlarında savaşmışlardır. Günümüz Romanya Devleti sınırları içinde Erdel de, örf ve adetlerine sıkı sıkıya bağlı olmakla birlikte, eski yaşantılarını aynen devam ettiren Sekeller, halen Hun çağının dağılma buhranına şahit olmuş, talihsiz bir neslin geçmişine bağlı çocukları olduklarını düşünmektedirler.”
Konferans dinleyicilerin sorularının cevaplanması ve aykırı görüşlerin tartışılmasıyla sona erdi.
Kategori: Genel, Süleymaniye Kürsümüz
