TÜRKİYE-LİBYA İLİŞKİLERİNİN DİNAMİKLERİ

12 Ocak 2020

Turan Kültür Merkezi Süleymaniye Kürsüsü Konuşmalarımıza, 11 Ocak 2020 Cumartesi günü 14.00’te, Mimar Sinan Üniversitesi Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Süleyman Kızıltoprak’ın verdiği “Türkiye-Libya İlişkilerinin Dinamikleri” başlıklı konferansımızla devam ettik.

Konuşmasına şairin “Dörtnala gelip Uzak Asya’dan / Akdeniz’e bir kısrak başı gibi uzanan /bu memleket bizim!” dizeleriyle başlayan Süleyman Kızıltoprak, bu dizelerde edebî olarak dile gelen gerçeğin sahibi Türk milletinin, bunun farkında olarak, vatanın sadece Türkiye olmadığının bilinciyle hareket etmesi kadar doğal bir şey olamayacağını söyledi. Libya’nın da tarihimiz bağlamında bu çerçevenin içinde olduğunu belirten Kızıltoprak, bizlere, Libya’nın coğrafyası ve tarihinin, özellikle Türklükle ilişkisi açısından bir özetini çıkardı.

1960’lara kadar tarım ekonomisine dayalı bir süreç yaşayan Libya’nın, 1960’larda petrol bulunmasıyla ekonomik ve siyasî-stratejik kaderinin değiştiğini belirten Kızıltoprak, hele ki 2008’lerde Doğu Akdeniz’deki münhasır alanlarında zengin doğalgaz yataklarının keşfi, bir de dünyada güneş enerjisinin değerlendiği günümüzde, buna uygun coğrafi konumu dolayısıyla, dünya emperyalizminin arenası haline geldiğini söyledi.

Libya’nın Turgut Reis ve Kaptanı Derya Sinan Paşa’nın gayretleriyle 1551’de Osmanlı Türkiyesi’ne bağlanmasının ardından Osmanlı Devleti’nin çöküş yıllarına kadar, Anadolu coğrafyasından buraya getirilip yerleştirilen Türk nüfusun, yüzyıllar boyunca artarak ve yerli halkla ilişkilerini geliştirerek, idarî-siyasî olarak, nüfus yapısı olarak, kalıcı kültür ve sanat eserleri oluşturarak Libya’nın aslî sahipleri olduklarını belirten Kızıltoprak, her ne kadar 19. Yüzyıl’dan 20. Yüzyıla geçerken egemenlik haklarımızı kaybetsek de insan altyapısı başta olmak üzere bu varlığın bugün de devam ettiğini söyledi.

Osmanlı Türkiyesi Yönetiminin, devlet yönetim sistemi ve ordu teşkilatını, iskan ettiği Türkler ve yerli halk üzerinde hayati önem arz eden Akdeniz kıyılarındaki Trablusgarp, Bingazî’den başlayarak Çad’a kadar layıkıyla yerleştirdiğini belirten Kızıltoprak, bu yapının sonuna kadar devam ettiğini ve Batı emperyalizmine karşı sonuna kadar direndiğini söyledi. Osmanlı Türkiyesi’nden Cumhuriyet Türkiyesi’ne geçilen süreci iyi tahlil edenlerin, bizzat iki kere, vatanımız olan Libya’nın savunmasını sağlamak için orada layıkıyla görev yapan Türk dehası Gazi Mustafa kemal Atatürk’ten ders alan bir bakışla o günden bugünü görebileceklerini söyledi. Kızıltoprak, Mustafa Kemal, Enver Paşa, Halil Kut gibi birçok ismin Libya’’ı 1911’lerdeki İtalyan işgalinden kurtarmak için halkı örgütleyerek kurdukları direniş güçlerinin bu dinamizminin, o günden bugüne Libya tarihinde etkisini Ahmet Şerif Senusî, Ömer Muhtar gibi isimlerle zirveye çıkarak hep devam ettiğini söyledi.

Kızıltoprak, kimse, Atatürk’ün Libya’da kazandığı, halkı emperyalizme karşı örgütleme tecrübesinin, Anadolu Türklerini Yedi Düvel’e karşı çıkaran ve Türkiye Cumhuriyeti’ni kurduran örgütlemede kullanmadığını söyleyemez dedi.

Her ne kadar Libya-Türkiye ilişkilerinde Batı kaynaklı emperyalist projeler ve Arap milliyetçiliğinin yaşattığı fetret dönemleri olsa da, bunun, Libya’nın Türk Dünyası’nın bir parçası olduğu gerçeğini değiştiremeyeceğini; iyi atılan adımların iyi sonuçlar getireceğini, 1974’teki Kıbrıs Barış Harekatı’nda Batı’nın Türkiye’ye uyguladığı ambargoyu delen Kaddafî göstermiştir dedi.

Bugünkü nüfusunun önemli bir bölümünü Anadolu Türklerinin oluşturduğu, şehitlerimizin mezarlarının bulunduğu, kentlerinde ve çöllerinde Türk damgalarının kazındığı ve Türk ruhunun dolaştığı “Libya’dan bana ne” demenin, tarihimizle ve gelecekteki varlığımızla bağdaşmayacağını belirten Kızıltoprak, bunun Türklüğün yararına olan karşı eyleminin, dip dinamiklerimizi iyi okuyup bugünkü dünya ve yakın Türk coğrafyasının stratejik tahlilini iyi yapan yöneticilerce, akıllı, dikkatli ve kademeli adımlarla gerçekleştirileceğine inandığını vurgulayarak konuşmasını tamamladı.