Bulgaristan Türkleri ve İsmail Gaspıralı’nın Etkileri

07 Ocak 2015

Kendini Türklük davasına adamış Bulgaristanlı akademisyen Nesrin Sipahi Kıratlı, Turan Kültür Merkezi Süleymaniye Kürsümüzde 10 Ocak 2015 Cumartesi günü “Bulgaristan Türkleri ve İsmail Gaspıralı’nın Etkileri” başlıklı bir konuşma yaptı. Konferans bağlamında Bulgaristan kökenli karikatürist Burhanettin Ardalı da, küçük çaplı bir karikatür sergisi açtı.

Konferansın başında TDAV Gençlik Kolları üyesi ve İ. Ü. Tıp Fakültesi öğrencisi Baybora Ekici, 13 Ocak 2012’de ebediyete yürüyen Türklük davasının önemli liderlerinden KKTC Kurucu Cumhurbaşkanı Rauf Denktaş’ı yâd eden bir konuşma yaptı.

Aksakalımız İbrahim Metin’in, Nesrin Hanımın Bulgaristan Türklüğü için yaptığı çalışmalar, Bulgaristan Türkleri ve Bulgarların Türklüğü bağlamındaki açılış konuşmasının ardından kürsüye çıkan Nesrin Sipahi Kıratlı,  Türkiye’nin teklifiyle geçtiğimiz yılın, UNESCO tarafından “Gaspıralı Yılı” ilan edildiğini ve bu çerçevede Türkiye’de resmi olarak veya STK’lar tarafından birçok toplantı düzenlendiğini belirterek sözlerine başladı. Sipahi, bu toplantılar ve benzeri faaliyetleri analiz ettiklerinde, Gaspıralı’nın layıkıyla tanınmadığını, özellikle gençlerin bu konuda bir hayli bilgisiz olduklarını gördüklerini ifade ederek, bu durumun mutlaka telafi edilmesi gerektiğini belirtti.

Konuşmasının devamında, Bulgaristan Türklerinin tarihten bugüne sosyal kurulumu, kendi aralarındaki ilişkiler, Bulgarlarla ve Türk Dünyası’yla ilişkileri hakkındaki bilgi ve görüşlerinin geniş bir özetini yapan Nesrin sipahi Kıratlı, özellikle İsmail Gaspıralı’nın etkileri hususunda, araştırma ve bulgularına dayanan önemli bilgiler paylaştı.

Gapıralı’nın Türk Dünyası’nın önemli bir parçasını oluşturan, yanı başındaki Bulgaristan Türklerinin meseleleriyle yakından ilgilendiğini, Kırım’da çıkardığı Tercüman Gazetesi’ni, buradaki aydınlara da ulaştırdığını; Bulgaristan Türklerinin, dilleri başta olmak üzere millî kimliklerini korumaları ve birlik içinde hareket etmeleri hususunda büyük çaba harcadığını belirten Kıratlı, Gapıralı’nın 1906 yılında Bulgaristan’a yaptığı ziyaretin, Türkler arasında büyük yankı uyandırdığını ve Tuna Gazetesi’nde bundan şükranla bahsedildiğini söyledi.

O yıllarda Bulgaristan Türklerinin yoğun yaşadığı Rusçuk, İslimiye ve daha birçok merkezlerde açılmış Türk mekteplerinde Gaspıralı’nın etkilerinin yadsınamayacağını ifade eden Kıratlı, bu etkileri eşzamanlı ve daha sonra Recep Küpçü gibi birçok Bulgaristanlı şair, yazar ve aydında da görebileceğimizi belirtti.

Gaspıralı’nınTuna Gazetesi’nin Yöneticilerine gönderdiği “Az Oldu mu?” başlıklı mektuptaki;

Tuna Gazetesi’nin 185. Sayısındakiİki Tarafa İhtar’ yazısını okudum, müteessif oldum. Kırım Muhacirleri ile yerli Türkler anlaşamıyorlarmış. Sevdiğim kardaşlar, nedir ki o taksim edemediğiniz? Başınıza gelen az oldu da, daha fazlası mı gelsin istiyorsunuz? İleride çok vakit yok, hemen canlanmak ve uyanmanız gerek. Bizlerden evvel gelip geçenlerin, bize emanet kıldıklarını, bizden sonra geleceklerin medar ve esbab-ı hayatiyyelerini müdafaa ve muhafaza etmelidir. Tarihlere bir nazar buyurun, Türk, Tatar, Karakalpak, Akkalpak namları ile maruf olan insanların ana babaları birdir. Deşt-i Kıpçak evladıdır. Şiveler başka ise de lisan birdir. Din ve mezhep birdir. Verdikleriniz malum, aldıklarınız nedir? Bugün Rusçuk’ta bulunuyorum. Müslümandan bir doktor, mühendis, avukat, hatta bir eczacı göremiyorum. Bulunsalar fena mı olur? Vatan size her türlü hürriyeti ve hukukları temin etmiş, hiç istifade etmiyorsunuz. Bunun için lazım olan bir şey vardır: Niyet, ama ciddi niyet; niyet edin hemen. Muhabbet, birlik ve gayretten doğar ve sizleri siz için ihya eder. Mekteplerinizi hemen usul-i savtiyeye koyun. Bu zor bir iş değildir. Üç beş ayda okuyup yazmak tahsil ederler… Cenabı Hakk’tan iki öküz, bir payton ya da bir kahve ocağı, belki ufacık bakkal dükkânı istiyorsunuz. Bakın nasıl veriyor. Niçin başkan veya bakan olmak istemiyorsunuz? İsteseniz olursunuz. Bulgaristan’ın bakanları arasında bir de Müslüman bulunabilir, ama talepte bulunmanız gerek…”  şeklindeki sözlerini de nakleden Kıratlı, Bulgaristan Türklerinin bugün de Gaspıralı’nın izinden yürümeye devam etmek zorunda olduklarını vurguladı.

Konferans, karikatürist Burhanettin Ardalı’nın Bulgaristan’da yaşadığı trajikomik bazı hatıralarını naklettiği ve sanatıyla ilgili görüşler ifade ettiği konuşmayla sona erdi.

Etiket:

Kategori: Süleymaniye Kürsümüz

Comments are closed.